1980’li yılların başlarında yapılan epidemiyolojik laboratuvar çalışmalarında serviks (rahim ağzı) kanseri ve HPV’in belirli tipleri arasında güçlü bir bağlantı olduğu görüldü. Bunun üzerinde yapılan çalışmalarla ilk HPV aşısı Avustralya’da Profesör Ian Frazer ve Jian Zhou tarafından Queensland Üniversitesi’nde gerçekleştirildi. Burada yapılan çalışmalarda ‘virüs benzeri parçacıklar’ sentezlendi. Bu virüs benzeri parçacıklar HPV virüsünün dış tabakasına ait protein parçaları içeren küçük maddelerdir. Bu maddelerden elde edilen HPV aşısı vücuda enjekte edildiğinde, vücudun HPV ile savaşmasına ve bu virüsü temizlemesine yardımcı olacak antikorların üretilmesine sağlamaktadır.
Bilinenin aksine HPV aşısı canlı aşı veya zayıflatılmış canlı aşı değildir. HPV aşısı virüse ait DNA parçası içermemektedir ve nedenle HPV enfeksiyonuna ve HPV’e bağlı kanserlere neden olmamaktadır.
İlk defa 2006 yılında HPV tip 16,18,6 ve 11’e karşı gelişirilen Gardasil 4’lü aşı Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) onayı aldı. Daha sonra HPV’nin tip 16, 18, 6, 11, 31, 33, 45, 52 ve 48’e karşı Gardasil 9 aşısı da geliştirildi ve piyaa HPV aşısı 9 yaş sonrasında özellikle 11-15 yaş arasında kız ve erkek çocuklara önerilmektedir. Bu yaş grubunda hem daha iyi bir immunolojik yanıt alınması hem de HPV ile henüz karşılaşma ihtimali çok az olduğu için aşıdan maksimum fayda sağlamaktadır. İlerleyen yaşlarda immunolojik yanıtın azalması ve de HPV ile karşılama ihtimali artması nedeni ile aşının etkinliği azalmaktadır. FDA ilk olarak 26 yaşında kadar aşılamaya onay verirken ilerleye yıllarda yapılan çalışmalarla 26-45 yaş grubunu da onay verdi. Yine bilinenin aksine 26 yaşından sonrasında da aşı yapılabilir ve kadınlar kadar erkekler de aşılanmalıdır.
HPV aşısı kanserler dışında genital siğiller üzerinde de etkilidir. Tedavi edilen genital siğillerin tekrarlama riskini azaltır ve HPVnin vücuttan atılımına yardımcı olur. Ayrıca etkili oldukları HPV tiplerinin dışındaki HPV’lere de çapraz reaksiyon ile bağışıklık gelişmesin, sağlar. Sanılanın aksine daha önceden HPV ile temas etmiş kişilerde HPV aşısı olabilir ve fayda görürler.
HPV aşının oluşturduğu bağışıklığın yıllar içinde azalmadığı gösterildiği için mevcut veriler ışığında aşı şeması tamamlandıktan sonar sanılanın aksine tekrar ve hatırlatma dozu gerekmemektedir.
İlk doz 15.yaş gününden once yapıldıysa 6-12 ay sonrası 2. doz uygulanmalıdır. Daha ileri yaşlarda ise 0., 2. ve 6. aylarda 3 doz halinde yapılmalıdır.